علت استفراغ در گربه و راه کارهای مدیریتی

اکثر صاحبان گربه یا کسانی که تجربه نگهداری از گربه را دارند، شاهد استفراغ کردن گربه ها بوده اند ولی این به آن معنا نیست که استفراغ در گربه ها امری طبیعی و رایج می باشد! قطعا برای اکثر سرپرستان این سوال مطرح شده که چرا گربه من در برخی مواقع استفراغ می کند؟ استفراغ در گربه ها دلایل مختلفی دارد که در ادامه به آن خواهیم پرداخت، به طور مثال می تواند گونه ای از اختلال رفتاری یا نشانه شروع یک بیماری سیستمیک باشد.

استفراغ به چه معناست؟

استفراغ در واقع به خروج غذا و محتویات معده و گاها ابتدای روده باریک از مسیر دهان و همراه با فشار می گویند. استفراغ می تواند بصورت حاد یعنی فقط یک نوبت و کوتاه مدت و یا مزمن بطور مداوم و طولانی مدت باشد.

تفاوت استفراغ و بازگرداندن غذا

استفراغ با بازگرداندن غذا متفاوت است که برای تشخیص درست و درمان مناسب آن لازم است ابتدا با تعریف هر کدام از آنها آشنا شویم.

بازگرداندن غذا: به خروج مواد غذایی و محتویات خورده شده توسط حیوان از مری و قسمت ابتدایی دستگاه گوارش، بازگرداندن غذا می گویند که معمولا بدون فشار از مسیر دهان خارج می شود و شامل محتویات غیر هضم شده غذا بوده و چون از مری برگشته است، فاقد اسید معده می باشد.

استفراغ: همانطور که قبل تر مطرح گردید به خروج غذا و محتویات معده و گاها ابتدای روده باریک می گویند که همراه با فشار عضلات ناحیه شکمی و توام با اوق زدن حیوان هست. محتویات استفراغ چون تحت تاثیر اسید معده و آنزیم های صفراوی قرار گرفته است به صورت هضم شده دیده می شود.

دلایل استفراغ در گربه چیست؟

استفراغ در گربه ها می تواند علل متعددی داشته باشد، اگر چه استفراغ کردن گربه ها هر از چند گاهی بصورت غیر مداوم برای خروج گوله مویی "هیربال" می تواند طبیعی باشد. البته در نظر داشته باشید در صورتی که این عمل تداوم پیدا کند یا  فاصله بین استفراغ  کردن ها کم شود باید حتما به دامپزشک  مراجعه کنید.

• دفع گوله مویی: گربه ها حیوانات وسواسی هستند و مدام به نظافت خود می پردازند و بدن خودشون را به جهت نظافت لیس می زنند که این باعث خوردن یا بلعیدن موهای سست و مرده و تجمع شان در معده می شود. اگر فیبر غذای گربه کم باشد یا گربه شما به دلایل مختلف بیشتر از حد معمول، خودش را لیس بزند موهای خورده شده توسط گربه از طریق مدفوع دفع نشده و با استفراغ کردن خارج می شوند. هرچند استفراغ کردن گلوله های مویی "هیربال" با فواصل زمانی زیاد طبیعی است.

• علل رفتاری: لج کردن گربه، احساس ناراحتی، احساس ترس، اعتراض به یک غذای خاص و ... تمام این موارد می تواند عامل ایجاد استفراغ در گربه باشند.
• علل تغذیه ای: گرسنگی زیاد، پرخوری، کیفیت پایین غذا، تغییر ناگهانی در برنامه غذایی، خوردن اجسام خارجی، خوردن گیاهان سمی، خوراکی های تلخ مثل قرص و شربت و... همگی می توانند باعث بروز استفراغ در گربه ها باشند.
• اختلالات و بیماری های گوارشی: التهاب معده و روده، زخم معده، سرطان معده یا روده، نفخ، انسداد روده باریک، یبوست مزمن و دیگر بیماری های مرتبط با دستگاه گوارش، همگی می توانند از دیگر علل بروز استفراغ در گربه باشند.
• اختلالات و بیماری های اندوکرین: از مهم ترین بیماری ها با منشاء اختلال در غدد اندوکرین که باعث استفراغ در گربه ها می شود، می توان به پرکاری تیروئید و دیابت اشاره کرد.
• علل عفونی: ابتلا به برخی بیماری های عفونی با منشاء باکتریایی یا ویروسی مثل بیماری fip و بیماری پن لکوپنی گربه می توان با علایمی نظیر استفراغ همراه باشد.
• اختلالات و بیماری‌های سیستمیک: بیماری ها و اختلالات کبدی، نارسایی های کلیوی و پانکراتیت می توانند ایجاد استفراغ بصورت مزمن بکنند که همراه با علایم دیگر هست.
• آلرژی: آلرژی های غذایی یا حساسیت به بو یا برخی اجزای غذا هم می تواند در گربه ایجاد استفراغ کند.
• انگل ها: ابتلا به انگل های گوارشی معمولا در بچه گربه ها ایجاد استفراغ می کند، ولی در بالغین هم دیده شده که در موارد شدید تر آلودگی، انگل دراستفراغ گربه مشاهده می شود.
• سرطان: سرطان و وجود تومورها در معده، روده و هرکجای بدن حیوان می تواند ایجاد حالت تهوع و استفراغ بکند.
• دارو ها: خوراندن بعضی از قرص و شربت ها علاوه بر طعم تلخ و نامطلوبی که دارند به خاطر استرسی که در گربه ایجاد می کنند، می توانند موجب استفراغ شوند.
• بارداری گربه: بارداری به واسطه قلیانات هورمونی که ایجاد می کند، از دیگر عوامل بروز استفراغ در گربه ها بشود.
• داروهایی مثل آپومورفین، کوپریک سولفات و داروهای شیمی درمانی بخودی خود باعث استفراغ در گربه ها می شوند.

جدول شماره 1 رنگ استفراغ و محتوای احتمالی

رنگ استفراغ گربه	محتوای احتمالی
زرد، نارنجی، قهوه ایی	غذای نیمه هضم شده و صفرا
قرمز، صورتی	خون، وجود جسم خارجی، رنگ خوراکی
شفاف یا سفید	معده حیوان خالی است
سبز	گیاه، صفرا
قهوه ایی تیره، مشکی	خونریزی معده

 

بر طبق این جدول می توان تا حدودی محتویات استفراغ و علت آن را تشخیص داد.

چه موقع به دامپزشک مراجعه کنیم؟

هنگامی که تعداد استفراغ در گربه زیاد شد یا علایم دیگری مثل کاهش اشتها، تب، اسهال و گوشه گیری همراه با استفراغ کردن مشاهده گردید، لازم است که حتما برای ارزیابی دقیق تر شرایط به دامپزشک مراجعه کنید.

راه کارهای مدیریتی برای استفراغ در گربه

• تنظیم فیبر غذای گربه باعث دفع راحت تر مواد غذایی و حتی گوله مویی و بهبود عملکرد روده ها می شود. همچنین بهتر است از غذای خشک با کیفیت استفاده شود و در غیر این صورت گنجاندن خوراکی هایی با فیبر بالا در تغذیه گربه ها فراموش نشود.
• استفاده روزانه یک بند انگشت از مالت گربه یا سمنو بدون شکر که علاوه بر ویتامین های تقویت کننده گوارش، فیبر بالایی دارد.
• قرار دادن آب تمیز و ترجیحا دارای جریان ملایم برای گربه ها در سلامت  سیستم گوارشی حیوان از اهمیت بالایی برخوردار است.
• شانه کردن روزانه، گربه ها باید روزانه حداقل دو بار در شبانه روز شانه شوند که اینکار علاوه بر کاهش ریزش مو از تجمع گوله مویی در معده جلوگیری می کند.

• تمیز بودن محیط زندگی: زیرا گربه ها به نظافت خود خیلی اهمیت می دهند و همین امر باعث می شود در صورت وجود گرد و غبار در محیط زندگی، گربه بیشتر خودش را لیس بزند و مو و گرد غبارها در معده تجمع پیدا کند.
• تغییر تدریجی غذا، در مواردی که نیاز به تغییر در تغذیه گربه دارید باید با مشورت دامپزشک و بصورت تدریجی این تغییر ایجاد شود.
• عدم وجود عوامل استرس زا: گربه ها حیواناتی محتاط هستند که براحتی دچار استرس می شوند، به همین دلیل باید سعی کنید آنها را از استرس دور نگه دارید که از عوامل مهم ایجاد استفراغ در گربه است
• چک آپ روتین : برای پیشگیری بیماری هایی که می توانند از عوامل ایجاد استفراغ باشند، می بایست گربه شما بصورت روتین توسط دامپزشک معاینه شود.
• واکسن: واکسیناسیون درست و به موقع از ابتلا به بیماری های سیستمیک که موجب استفراغ می شوند، جلوگیری می کند.
• ضد انگل: برای پیشگیری از ابتلا به انگل های گوارشی علاوه بر استفاده از غذای پخته باید به صورت روتین حیوان ضد انگل دریافت کند.
• مناسب سازی محیط: دور کردن گل و گیاهان خانگی، قرص و داروها، خوراکی های شیرین، مواد شیمیایی (خیلی وقت ها مواد شیمیایی برای گربه ها طعم دلپذیری دارند مثل ضد یخ)
• رعایت نکات تربیتی: گربه ها حیوانات لجبازی هستند؛ به همین خاطر نباید با آنها با صدای بلند صحبت کرد یا از تنبیه بدنی استفاده کرد، چرا که موجب ایجاد استرس و لج کردن گربه می شود که می تواند به صورت استفراغ کردن بروز دهد.

در صورت مشاهده علایم دیگر هم‌زمان با استفراغ حتما باید به دامپزشک مراجعه شود.