پلک سوم گربه و سگ چیست؟ و چه ویژگی هایی دارد؟

همه‌ی ما انسان‌ها دو پلک داربم یکی پلک بالا و دیگری پلک پایین. شاید برایتان جالب باشد که بدانید سگ شما علاوه بر این دو پلک، پلک دیگری نیز دارد که به آن پلک سوم یا غشای پلکی گویند. این غشای پلکی نه تنها فقط  در سگ و گربه‌ها، بلکه در خزندگان، پرندگان و برخی دیگر از پستانداران مانند شتر نیز وجود دارد.

پلک سوم کجاست و چه ویژگی‌هایی دارد؟

در سگ‌ها و گربه‌ها پلک سوم از گوشه داخلی چشم شروع می‌شود و در هنگام عمل کردن، به صورت افقی سراسر چشم را پوشش می‌دهد و رفت و آمد می‌کند. بر خلاف دو پلک دیگر که عملکردشان به صورت عمودی است، این پلک به صورت افقی و عرضی عمل می‌کند.

پلک سوم در تمامی نژادهای سگ وجود دارد و ماهیت آن شفاف است. رنگ پلک سوم در سگ‌ها بسته به نژادشان رنگ پلک سوم متفاوت است و از سفید شفاف تا کدورت های بالاتر متغیر است.

ساختار پلک سوم در سگ‌ها و گربه‌ها فیبرهای عضلانی کمی دارد. پلک سوم سگ‌ها و گربه‌ها در صورت سلامت کامل به ندرت دیده می‌شود، تنها هنگامی خواب هستند اگر پلک‌ها را به آرامی باز کنید ممکن است ببینید که پلک سوم به طور کامل سطح قرنیه را پوشانده است. همچنین هنگامی که سگ‌ها یا گربه‌ها در خواب باشند و به صورت ناگهانی بیدار شوند ممکن است پلک سوم را بر سطح قرنیه‌ی آنان ببینید که به مرور کنار می‌رود و به جای خودش برمی‌گردد.

اگر پلک سوم حیوان خانگی خود را در حالت‌های طبیعی زیاد مشاهده کردید باید حتماً برای یافتن علت آن به دامپزشک مراجعه کنید.

پلک سوم چه کار می‌کند؟

• یکی از مهم‌ترین وظایف پلک سوم جلوگیری از آسیب به قرنیه است.
• پلک سوم به عنوان "برف پاک کن" برای قرنیه عمل می‌کند و به طور موثری ذرات یا مخاط را از سطح آن پاک می‌کند.
• بافت لنفاوی پلک سوم به عنوان یک گره لنفاوی عمل می‌کند و همچنین توانایی تولید آنتی بادی برای مبارزه با عفونت‌ها را دارد.
• پلک سوم مسئول تولید حدود یک سوم اشک در سگ‌ها است، زیرا یکی از مهم‌ترین غدد تولید اشک را در پایه خود دارد.

انسان ها در هر چشم خود یک غده‌ی اشکی دارند که تمام محتوی اشک تولیدی از همان غده است، اما سگ‌ها در هر چشم دو غده اشکی دارند که 60 درصد اشک تولیدی توسط غدد اشکی اوربیتال است و 40 درصد باقی اشک توسط غدد اشکی پلک سوم است.

چه دلایلی باعث می‌شود که پلک سوم بیرون بماند و دائماً مشخص باشد؟

اگر به مدت طولانی پلک سوم را در چشم سگ خود مشاهده کردید نشان می‌دهد که مشکل و درگیری خاصی سلامت حیوان خانگی شما را تهدید می‌کند.

عمده دلایلی که باعث بیرون ماندن پلک سوم می‌شود شامل:

• مشکلات چشمی
• چشم گیلاسی
• مشکلات عصبی
• مشکلات سلامت عمومی مانند ضعف عمومی و ...  .

1. بیرون ماندن پلک سوم به دلیل مشکلات چشمی.

مشاهده دراز مدت پلک سوم در چشم می تواند نشانه‌ای از فرورفتن کره چشم سگ در حفره آن باشد که اغلب می‌تواند به دلیل درد و التهاب باشد. همچنین ممکن است ساختارهایی که قرار است پلک سوم را در جای خود نگه دارد ضعیف شده یا آسیب دیده باشد. یک احتمال دیگر ممکن است ورم ملتحمه ناشی از آلرژی باشد که باعث بیرون ماندن پلک سوم شود.

    2. مشکلات پلک سوم ناشی از عارضه ی چشم گیلاسی:

برخی از نژادهای سگ مستعد بیرون زدگی غده‌ای هستند که در پلک سوم وجود دارد - وضعیتی که به نام "چشم گیلاسی" شناخته می شود، دلیل این نام گذاری بیشتر به دلیل وجود رنگ قرمز آن است که شبیه به گیلاس در گوشه چشم سگ نمایان می‌شود.

این استعداد ژنتیکی است که معمولاً در برخی از نژادهای سگ مانند کوکر اسپانیل، بیگل، بوستون تریر و بولداگ یافت می‌شود.

آنچه اتفاق می‌افتد غضروفی است که وظیفه نگه داشتن چین‌های غده پلک سوم را بر عهده دارد دچار نقص و مشکل می‌شود و باعث می‌شود پلک سوم دیگر وظایف خود را به درستی انجام ندهد. این امر همچنین منجر می‌شود که غده در معرض دید و ملتهب باشد.

    3. اختلالات عصبی که منجر به مشکلات پلک سوم می‌شود:

برخی از مشکلات عصبی ممکن است باعث از دست دادن عملکرد عصب پلک سوم شوند.

برای مثال سندرم هورنر یک اختلال عصبی شایع است که به طور ناگهانی رخ می‌دهد و با فرورفتگی چشم، افتادگی پلک، افتادگی اجزای صورت، اندازه مردمک کوچک و افتادگی پلک سوم مشخص می‌شود.

هنگامی که عصب رسانی آن ناحیه دچار مشکل شود متعاقبش رگ‌های خونی متسع شده در ناحیه آسیب‌دیده باعث می‌شود که صاحبان حیوانات خانگی گاهی اوقات گزارش دهند که در لمس گرم‌تر می‌شود. علت ناشناخته است، اما گاهی اوقات می‌تواند با ضربه به سر، زخم‌های ناشی از گاز گرفتگی، فتق دیسک، فشار بر روی عصب، عوارض جانبی برخی داروها، یا بیماری گوش میانی یا داخلی ایجاد شود.

در حالی که هر سگی می‌تواند به هورنر مبتلا شود اما نژادهای گلدن رتریور و کوکر اسپانیل‌ کمی مستعدتر هستند. سایر اختلالات عصبی که می توانند باعث نمایان شدن پلک سوم شوند عبارتند از کزاز و اختلالات دستگاه عصب خود مختار.

   4. مشکلات سلامت عمومی که منجر به اختلالات پلک سوم می‌شود:

برخی شرایط فیزیکی که باعث شل شدن ماهیچه های اطراف کره چشم و فرو رفتگی بیشتر چشم در حفره اش می‌شوند، ممکن است دلیلی برای ظاهر شدن پلک سوم باشد.

سگ هایی که دچار سوءتغذیه، کم آبی، کامبود وزن شدید یا به طور کلی وضعیت سلامتی خوبی ندارند، ممکن است برآمدگی پلک سوم را نشان دهند.

کلام پایانی:

مشکلات پلک سوم ممکن است دلایلی گوناگونی حتی فراتر از مطالب گفته شده در بالا داشته باشد و درمان آن نیز بسته به علت آن متفاوت است. در برخی موارد، علتی هرگز پیدا نمی‌شود. اینها به عنوان "ایدیوپاتیک" شناخته می‌شوند.

گاهی اوقات این مشکل پس از چند هفته خود به خود حل می‌شود. با این حال، اگر مشخص شد که مشکل چشمی است، مانند همه مشکلات چشمی، بهتر است فوراً به دامپزشک یا بهتر است به یک چشم پزشک دامپزشکی متبحر در این امر مراجعه کنید تا از کاهش بینایی احتمالی جلوگیری شود.