بیماری ویروسی پنلوکوپنی گربه و درمان آن

پنلوکوپنی (پن لوکوپنی) یک درگیری ویروسی شدید، کشنده و به شدت مسری در گربه‌سانان است که با علائمی نظیر بی حالی، اسهال و استفراغ و سایر علائم گوارشی و علائم خونی نمود پیدا می‌کند.

به دلیل آگاهی های عمومی و واکسیناسیون گسترده در سالهای اخیر، آمار ابتلای گربه های خانگی که به بیماری پنلوکوپنی مبتلا شده‌اند روند کاهشی داشته است. اما هیچ چیز من جمله واکسیناسیون ایمنی صددرصدی نبوده و باید به خصوص در سنین حساس مراقبت های لازم را انجام داد.

چرا پنلوکوپنی؟

پن لوکوپنی در لغت به معنی کاهش شدید میزان گلبول‌های سفید خون است که این نام برگرفته از یکی از مکانیسم‌های مخرب عامل این بیماری در مغز استخوان است.

چه گونه‌هایی به بیماری پنلوکوپنی حساسیت بیشتری دارند؟

تمامی گربه سانان اهلی و وحشی به این بیماری حساس اند. این بیماری حتی در راکون‌ها، روباه و میمون نیز گاهی دیده شده. عامل بیماری حتی قابلیت تکثیر در بدن راسو را هم دارد البته در راسوها علائمی ایجاد نمی‌کند.

آیا انسان‌ها هم به بیماری پنلوکوپنی مبتلا می­‌شوند؟

لازم به ذکر است که بیماری پنلوکوپنی زئونوز نیست و انسان ها را درگیر نمی‌کند. اما انسان می‌تواند به عنوان ناقل مکانیکی بین گربه سانان عمل کند که در ادامه مطلب این موضوع را به طور کامل شرح می‌دهیم.

گربه‌ها در چه سنی بیشتر احتمال ابتلا به پنلوکپنی را دارند؟

به طور میانگین گربه های بین سنین 2 الی 6 ماه و گاهی تا یک سال احتمال و درصد ابتلای بالایی دارند و غالب مرگ و میرها در اثر بیماری پنلوکوپنی در این سنین رخ می‌دهد. گربه های بالغ و سن بالاتر غالباً ایمن هستند و در صورت ابتلا به نوع خفیف و بدون علائم یا با کمترین علائم مبتلا می‌شوند.

البته باید توجه داشت که گربه های واکسینه نشده و گربه هایی که قبلاً سابقه درگیری با بیماری را نداشته‌اند همیشه و در هر سنی در خطر ابتلا هستند.

راه های انتقال بیماری پن لکوپنی:

این بیماری به شدت مسری است و از طریق ترشحات بدن قابل انتقال می‌باشد. اما عمده راه انتقال آن از طریق مدفوع حیوان آلوده است.

ماندگاری ویروس در محیط بسیار زیاد است و در صورت ضدعفونی نکردن محیط، عامل بیماری می‌تواند تا یک سال در محیط بماند و در صورت تماس با گربه ایجاد بیماری کند.

ناقلان مکانیکی این بیماری مثل ظرف خاک، آب و غذای مشترک و همچنین کلیه لوازم مشترک بین گربه‌های آلوده و سالم می‌تواند منتقل کننده این بیماری باشد. انسان نیز پس از تماس با گربه آلوده باید دست و لباس و تمامی قسمت‌ها را که با حیوان آلوده در تماس بوده، ضدعفونی کند و سپس با گربه‌های سالم و سایر گربه‌سانان تماس داشته باشد.

انتقال به صورت عمودی یعنی مادر به جنین هم وجود دارد که معمولاً در بارداری اول سقط جنین رخ می‌دهد. در بارداری های دوم و سوم امکان تولد بچه گربه‌ها وجود دارد ولی مشکلات مغزی، عصبی و خونی جدی در بچه گربه‌های تازه متولد شده وجود دارد که احتمال زنده ماندنشان را کاهش می‌دهد. این بیماری همچنین در پناهگاه‌ها و محل هایی که گربه های زیادی را به صورت متراکم کنار هم و با کمترین سطح بهداشت و ایمنی و با لوازم مشترک نگهداری می‌کنند به سرعت شیوع و گسترش پیدا می‌کند.

علائم بالینی پنلوکوپنی:

بی حالی و خمودگی غیر عادی، افزایش دمای بدن به صورت تب، التهاب روده که موجب اسهال و استفراغ حاد و بی اشتهایی می‌گردد. همچنین در گربه هایی که سن پاییین‌تر دارند مواردی مثل ضعف و بی حالی به صورت شدیدتر بروز می‌کند، عدم رشد مناسب و مرگ ناگهانی نیز در گربه های بسیار جوان که مبتلا شده‌اند دیده می‌شود.

در گربه های خیلی جوان و در حال رشد، در اثر ابتلا به بیماری، مخچه تحلیل می‌رود که می‌تواند موجب لرزش، عدم تعادل و حالات عصبی ای از این قبیل شود.

پن لوکوپنی چه می‌کند؟

ویروس عامل پنلوکوپنی بعد از ورود به بدن در سلول‌هایی که سرعت تکثیر و تزاید بالایی دارند تکثیر می‌شود و اثرات مخرب خود را اعمال می‌کنند.

برای مثال با اثر بر سلول‌های خون ساز مغز استخوان موجبات کم‌خونی را فراهم می‌کند و با اثر بر بافت‌های لنفوئیدی، موجب کاهش لنفوسیت‌ها و نکروزه شدن گره‌های لنفاوی می‌شود. که همین دو عامل خود باعث کاهش شدید سطح ایمنی بدن می‌شود.

با اثر بر کریپت‌های روده و رده‌های سازنده‌اش موجب، سوء جذب، اسهال و افزایش حساسیت به مشکلات ثانویه می‌شود.

با اثر بر سیستم عصبی به خصوص در بچه گربه‌های کم سن و سال باعث تخریب‌هایی در مخچه و اختلالات عصبی خواهد شد.

چگونه بیماری پنلوکوپنی را تشخیص می‌دهند؟

اگر علائمی نظیر بی حالی، اسهال، استفراغ و عدم میل غذا و یا هرکدام را به تنهایی مشاهده کردید سریعاً به دامپزشک مراجعه کنید. نکته‌ی مهم این است که با دامپزشک کاملاً صادق باشید و شرح حال صحیح و تاریخچه دقیق از مشاهدات و وضعیت گربه‌ی خو را به او بدهید و به سوالات وی پاسخ درست و دقیق بدهید تا وی در امر تصمیم گیری و درمان موفق باشد.

برای تشخیص بیماری پن لوکوپنی در گربه‌ها، به طور معمول از مقایسه بین علائم بالینی، شرح حال دقیق، آزمایش خون و کیت‌های تشخیص سریع، می‌توان به نتیجه گیری رسید و پروسه درمان را آغاز کرد.

آیا درمان دارویی برای پنلوکوپنی وجود دارد؟

باید بدانید که به طور کلی بیماری‌های ویروسی درمان قطعی و اختصاصی ندارند و پروسه درمان کیس‌های درگیر با بیماری‌های ویروسی بر پایه‌ی درمان حمایتی قرار گرفته است. درمان حمایتی برای پن لوکوپنی شامل مایع درمانی و آنتی بیوتیک‌تراپی و یک سری داروهای دیگر مختص سایر ارگان هاست که با تشخیص دامپزشک تجویز می‌گردد.

این سبک درمان برای پایدار کردن شرایط بیمار و جلوگیری یا درمان درگیری‌های ثانویه که عموماً منشا باکتریایی دارند است. عفونت‌های ثانویه‌ای که متعاقب درگیری ویروسی، به دلیل ضعیف شدن سیستم ایمنی بدن، رخ می‌دهند و بار مضاعفی به سیستم ایمنی و بدن وارد می‌کنند که ممکن است زندگی کیس را به خطر بیندازد.

برای جلوگیری از ابتلای گربه مان به پن لوکوپنی چه کنیم؟

مهمترین مسئله در پیشگیری از ابتلا به پن لوکوپنی گربه سانان رعایت اصل واکسیناسیون در مراکز معتبر و تحت نظارت دامپزشک متبحر است. واکسیناسیون پروتکل خاص خود را دارد و تکرار های روتین را نیاز دارد و تنها یک دوز واکسن کافی نیست. قبل از واکسیناسیون نیز کیس باید توسط دامپزشک معاینه گردد و در سلامت کامل برایش واکسن را تزریق کند.

مسئله بعدی انجام اصول قرنطینه برای گربه‌هایی است که به تازگی به سرپرستی می‌گیرید. گربه تازه‌وارد را نباید به هیچ وجه سریعاً در کنار سایر گربه‌های خانگی بگذاریم و باید اول توسط دامپزشک معاینه گردد و سپس به مدت چند روز در محیطی کاملاً جدا از سایر گربه‌ها نگهداری شود که سلامت کامل آنان تایید شود.

نکته‌ی مهم دیگر اینکه اگر گربه خانگی دارید با هر وضعیتی اعم از واکسینه شده یا نشده و با هر سن و سالی، در صورتی که با گربه های دیگر و به خصوص گربه‌های خیابانی درارتباط هستید، حتماً قبل از ارتباط مجدد با گربه خود و دست زدن به آن، دست ها، لباس و هر آنچه که با گربه‌های دیگر در ارتباط بوده را ضدعفونی کنید.

کلام پایانی:

بیماری پنلوکوپنی یکی از کشنده‌ترین بیماری‌ها در میان گربه‌سانان است و حفاظ موثری جز واکسیناسیون و سایر اعمال قرنطینه‌ای و پیشگیرانه در جلوگیری از ابتلا و گسترش آن شناخته شده نیست.

گرچه بیماری های ویروسی عفونی عموماً سنین پایین و نابالغین را درگیر می‌کنند اما باید بدانید که این بیماری گرچه از این قاعده پیروی می‌کند اما در سنین بالا نیز بسیار دیده شده که همین مسئله لزوم اهمیت داشتن مراقبت های پیشگیرانه را بیشتر می‌کند.

بهترین کار برای صاحبین گربه ها این است که به محض مشاهده کوچکترین نشانه بالینی غیر نرمال سریعاً به دامپزشک مراجعه کنند و زمان را مغتنم شمارند، چراکه می‌شود با اقدام درمانی صحیح و به موقع از پیشروی بیماری و تلف شدن بیمار جلوگیری کرد.